پنج نکته درباره شاهنامه فردوسی بخوانید
شاهنامه را معمولا به سه قسمت تقسیم میکنند؛ قسمت اساطیری که از داستان خلقت اولین انسان تا جمشیدشاه را شامل میشود.
1- فردوسی ایدهی سرودن شاهنامه را از کجا آورد؟
کارِ به نظم کشیدن شاهنامه از نسخهی منثور «ابومنصوری» توسط «دقیقی» آغاز شد. اما هنوز حدود هزار بیت از آن سروده نشده بود که دقیقی به دست غلام خود کشته شد. فردوسی که تقریبا ۴۰ ساله بود، تصمیم گرفت کار ناتمام دقیقی را دنبال کند. او بخش سرودهشده توسط دقیقی را به نام «گشتاسپنامه» در شاهنامه حفظ کرد و به ادامهی کار او پرداخت.
2- داستانهای شاهنامه واقعی هستند یا نه؟
جواب این سوال، یککمی سخت است. شاهنامه مجموعهای است از داستانها و افسانههای کهن ایرانی که از چیزهای خیلی اساطیری مثل داستان کشف آتش یا پیدایش جشن نوروز در آن پیدا میشود تا وقایعی که اساس تاریخی داشتهاند و بعدا تبدیل به قصه و خاطره شدهاند؛ مثل جنگهایی که بین ساکنان ایران و اقوام مهاجر شمال شرقی صورت میگرفته و توی شاهنامه، صورت حماسی به خودش گرفته است.
3- شاهنامه دربارهی چه موضوعاتی است؟
شاهنامه را معمولا به سه قسمت تقسیم میکنند؛ قسمت اساطیری که از داستان خلقت اولین انسان تا جمشیدشاه را شامل میشود. در این دوره، همهی قصهها دربارهی این است که اولین کار را کی کرد، اولین اختراع چطور شکل گرفت و ... که طبیعتا همهاش ساختگی و داستانی است. قسمت سوم شاهنامه، بخش تاریخی آن است که به روایت تاریخ ساسانیان اختصاص دارد. اما جالبترین بخش شاهنامه قسمت دوم آن، یعنی قسمت حماسی یا پهلوانی است که از پادشاهی جمشید شروع میشود و تا حملهی اسکندر مقدونی به ایران و برانداختن دنیای حماسهها ادامه دارد. این بخش، معروفترین و شیرینترین قسمت شاهنامه است. رستم و باقی پهلوانها در همین دوره هستند.
4- از زندگی فردوسی چه میدانیم؟
اسمش حسن بود، پسر علی، پدر قاسم. اهل روستای پاژ توس بود و به خاطر باغهای پدری به «فردوسی» معروف شد. جز «شاهنامه» اثر دیگری از او نمیشناسیم. از همسرش در مقدمه داستان «بیژن و منیژه» یاد کرده و در بخش پادشاهی خسروپرویز، از مرگ پسرش در ۳۷سالگی نالیده. وقتی که درگذشت، فقط یک دختر از او مانده بود و کتابش.
5- چرا فردوسی را بزرگترین شاعر پارسیگو میدانند؟
محصول ۳۰ سال تلاش او حدود ۶۰ هزار بیت شعر است که در کل آن فقط از حدود ۸۰۰ لغت عربی، آن هم به ضرورت مضمون، استفاده کرده و خیلی لغتهای فارسی را خود فردوسی از اول ساخته. شاهنامه سندی از زبان فارسی است.
ورق بزنید و شجرهنامهای از قهرمانان بخش حماسی شاهنامه ببینید.