این مجموعه، حیات دوباره و جان تازه‌ای به حوزه نشر و کتابخوانی داده اما اینکه این باغ شامل چه بخش‌هایی است و چه اهدافی را دنبال می‌کند روزنامه «حمایت» را برآن داشت تا با «سید مجید حسینی»، مدیرعامل باغ کتاب به گفت‌وگو بنشیند.
باغ کتاب، پروژه حمایت از مصرف کتاب است
سید مجید حسینی در خصوص مساحت باغ کتاب تهران به «حمایت» گفت: باغ کتاب بزرگترین مرکز فرهنگی و سرگرمی‌های علمی است که حدود 8 سال پیش ساخت آن شروع و حدود دو هفته پیش هم افتتاح شد. این مرکز حدود 110 هزار مترمربع مساحت دارد که 65 هزار متر آن، زیربنای ساختمانی است. در این زیربنای ساختمانی ما یک رویکرد جدید به کتاب و علم را پیگیری کرده‌ایم.
وی با بیان اینکه تابه‌حال سیاست‌های حمایت از کتاب، سیاست‌های حمایت از تولید بوده یعنی سیاست‌هایی که کتاب از طریق نشر بیشتر تولید شود ادامه داد: تا به امروز حدود 13 هزار ناشر در کشور داریم که سالانه بیش از 65 هزار عنوان کتاب تولید می‌کنند یعنی به‌اندازه فرانسه و ژاپن کتاب تولید می‌کنیم اما به‌اندازه افغانستان مطالعه داریم؛ در واقع سرانه مطالعه‌مان 5 تا 7 دقیقه است. این نشان می‌دهد که تقویت سیاست‌های تولید در سال‌های اخیر تیراژ کتاب‌ها را کم کرده نه زیاد، چراکه حمایت از تولید وقتی مصرف وجود نداشته باشد فایده‌ای نخواهد داشت.
وی افزود: باغ کتاب یک پروژه حمایت از مصرف کتاب است؛ یعنی علاقه‌مند کردن مردم به کتاب نه فروش کتاب و نه تولید کتاب. البته ما فروش و تولید کتاب هم داریم اما سیاست اصلی ما نیست. سیاست اصلی ما علاقه‌مند کردن مردم به کتاب است.
مخاطب اصلی باغ کتاب، کودک و نوجوانان هستند
حسینی همچنین با بیان اینکه مخاطبان اصلی باغ کتاب کودک و نوجوانان هستند تصریح کرد: طبیعتاً لایه‌های مختلفی از مخاطبان می‌توانند جذب باغ کتاب شوند اما مخاطب اصلی ما کودکان و نوجوانان هستند زیرا فکر می‌کنیم تا کودک و نوجوان علاقه‌مند به کتاب نشود در آینده و بزرگسالی هم نمی‌تواند علاقه‌مند و کتابخوان شود و سرانه مطالعه کشور را افزایش دهد. غالب توان باغ کتاب تهران شکل دادن به یک مجموعه علاقه‌مند سازی بچه‌ها به کتاب و علم است که از طریق آن مصرف و سرانه کتاب افزایش یابد.
وی یادآورشد: ما در سال گذشته 300 هزار کتاب به دانش آموزان تهرانی به انتخاب خودشان هدیه دادیم که این‌یکی از بزرگترین طرح‌های اهدای کتاب در کشور است که اجرایی شده و نتایج خیلی درخشانی داشته است. حتی در سرانه مطالعه مدارس تهران نیز اثرگذار بوده است.
مدیرعامل باغ کتاب در خصوص بخش‌های مختلف این مجموعه نیز یادآور شد: باغ کتاب تهران برای افزایش مصرف کتاب و تغییر نگاه به آموزش، فضاهای متعددی دارد. ما فکر می‌کنیم تا ایده و خلاقیت نباشد کودکان به کتاب و علم علاقه‌مند نمی‌شوند؛ به همین دلیل باغ کتاب بخش‌های مختلفی برای شکل دادن به این ایده جدید طراحی کرده است.
وی ادامه داد: بخش اول باغ کتاب «کتابفروشی» است که معروف‌ترین بخش این مجموعه و دلیل نام‌گذاری آن است. 14 هزار و 500 متر فضای کتابفروشی باغ کتاب است که درواقع می‌توان گفت بزرگترین کتابفروشی جهان است و به دو بخش کودک و نوجوان و بزرگسال تقسیم می‌شود. بخش دوم نیزمربوط به «تالارهای علم» است که ما برای هر سطح سنی، یک تالار علم طراحی کرده‌ایم. یک تالار علم برای کودکان 2 تا 8 سال، یک تالار علم برای کودکان 8 تا 12 سال و یک تالار علم برای نوجوانان 12 سال به بالا تا جوانان رده دانشگاه. این تالارهای علم مراکزی جهت بازی بچه‌ها با مقولات علمی هستند بدون اینکه ما مستقلاً بخواهیم مطلبی را به آنها آموزش دهیم. در این تالارها و از طریق تفریح و از طریق بازی با دستگاه‌هایی که طراحی‌شده بچه‌ها علم‌آموزی می‌کنند که دراین بخش بسیار موفق بودیم و استقبال بسیار خوبی طی دو هفته گذشته از آن شده است.
مدیرعامل باغ کتاب در رابطه با بخش‌های دیگر این مجموعه هم بیان کرد: لایه سوم این مجموعه، شکل دادن مرکزی برای آموزش بچه‌هاست. ما یک مرکز آموزش‌های مجازی تحت عنوان «آکادمی باغ کتاب» طراحی کردیم تا کودکان از طریق فضای مجازی- ویدئو، فیلم، پادکست و ...- آموزش ببینند و حوزه مربوط به آموزش‌های روزمره زندگی را پیش ببرند. فاز بعدی «گالری» است که گالری باغ کتاب با یکهزار و 700 مترمربع، بزرگترین گالری هنرهای تجسمی ما است و در کنار آن بزرگترین مرکز فروش محصولات هنری را نیز در اختیار داریم.
وی افزود: همچنین در باغ کتاب 9 سالن «سینما» و یک «سالن تئاتر» داریم که مخاطبان می‌توانند در کنار بقیه امکانات از آن استفاده کنند. «کافه کودک» را داریم که در کافه کودک، بچه‌ها می‌توانند از غذاهای سالم و مناسب استفاده کنند. بخش مربوط به باشگاه‌ها فضای دیگری است. ما برای هر مقوله علمی یک باشگاه طراحی کردیم «باشگاه رباتیک» یکی از باشگاه‌های خوب ما است که راه‌اندازی شده تا کودکان هم ربات ببیند، هم ربات بسازند و هم آموزش ببینند. حوزه برنامه‌ها و رویدادهای علمی تحت عنوان «میدان اکتشاف الدوله» را نیز داریم. این بخش طراحی‌شده تا کودکان و نوجوانان از آزمایشگاه‌های فیزیکی، علمی و امثالهم استفاده کنند و بهره ببرند. مجموعه‌های ارائه غذا برای راحتی مردم در کنار لمکده‌ها را نیز طراحی کرده‌ایم که مردم هم کتاب بخوانند و هم از غذا و کافه استفاده کنند.
حسینی در خصوص بخش‌های در دست افتتاح نیز یادآورشد: ما در فاز بعدی دو کار بزرگ و جدید خواهیم داشت که 2 ماه دیگر افتتاح خواهد شد. اولی، مجموعه مربوط به قصه‌خوانی ما است تحت عنوان «کشتی کتاب» که بچه‌ها بازی می‌کنند و قصه یاد می‌گیرند. این کشتی ساخته‌شده توسط کاراکتر «سندباد» کودکان را در بخش‌های مختلف راهنمایی می‌کند. بخش بعدی «باغ زمین‌شناسی» است که در این باغ کودکان هم می‌توانند ماجراجویی کنند و مفاهیم مختلف را یاد بگیرند. به غیر از موراد مطرح شده، بزرگترین «روف تاپ»- بام سبز- کشور را داریم که مردم در آن می‌توانند تفریح و تفرج داشته باشند، کتاب بخوانند و لذت ببرند. این‌ها بخش کوچکی از خدماتی است که در باغ کتاب ارائه می‌شود.
تابستان داغ برای کودکان
مدیرعامل باغ کتاب در خصوص برنامه‌های پیش‌بینی‌شده برای تابستان بچه‌ها در این مجموعه، نیز یادآور شد: ما هفته‌ها را به‌عنوان برنامه‌های عمومی و بزرگ خودمان در باغ کتاب در نظر گرفتیم. «هفته علم» داریم که در این هفته، از تشکل‌های مختلف علمی دعوت خواهیم کرد تا به بچه‌ها آموزش دهند، تفریح کنند و عضو بگیرند. «هفته کودک» که بیشتر شخصیت‌های مشهور کودک و نوجوان مثل عمو فیتیله‌ای‌ها، عمو پورنگ و ... مهمان باغ کتاب خواهند بود. در «هفته فیلم» نیز فیلم‌های مشهور سینمای ایران را پخش، نقد و بررسی می‌کنیم.
اصلاح نظام آموزشی راهی برای ارتقای سطح مطالعه
حسینی در تشریح تأثیر باغ کتاب در تقویت حوزه نشر و ترویج کتابخوانی خاطرنشان کرد: یکی از مسائل مهم تداوم سیاست‌هاست. سیاست‌هایی که در 30 سال گذشته در حوزه کتاب انجام‌شده تداوم داشته و باعث شده تا این سیاست‌ها در حال حاضر نتایج خود را نشان دهند. باید به این مهم توجه داشت که در سرانه مطالعه فضای مجازی هم اثر کرده اما ما فکر می‌کنیم اگر سیاست‌های مصرف در یک بازه زمانی هشت‌ساله اجرا شود طبیعتاً اثر جدی در سرانه مطالعه خواهد داشت زیرا همه کشورها از این طریق عمل کرده‌اند. وی افزود: ما از طریق اصلاح نظام آموزشی، امکان این را خواهیم داشت که سیاست‌های ارتقای سطح مطالعه را شکل دهیم زیرا تا سیاست‌های نظام آموزشی اصلاح نشود و ما شیوه جدید برای آموزش پیدا نکنیم سرانه کتابخوانی هم افزایش نمی‌یابد. بچه‌های ما از دوران مدرسه از کتاب دور می‌شوند یک بچه کلاس اول وقتی مدرسه می‌رود روزانه به‌صورت استاندارد 400 سؤال می‌پرسد اما این کودک وقتی به کنکور می‌رسد نه‌آن 400 سؤال را دارد و نه هیچ علاقه‌ای به مطالعه. فقط کسی است که تست می‌زند چراکه نظام آموزشی ما بچه‌ها را از علم و خلاقیت دور کرده است. باغ کتاب تهران صرفاً یک ایده اولیه است برای اینکه نشان دهد شیوه‌های دیگری برای تولید علم وجود دارد. متأسفانه سیستم آموزشی ما از این مقوله به دور است.
حسینی در خصوص استقبال و رضایتمندی مخاطبان در دو هفته گذشته هم گفت: میزان رضایتمندی‌ها متفاوت است؛ مردم از بخش‌هایی راضی هستند و از بخش‌های هم ناراضی اما استقبال جمعیت در روزهای آخر هفته که مردم هم تفرج می‌کنند و هم وقت دارند بسیار زیاد بوده و ما از این‌همه استقبال مردم شگفت‌زده شده‌ایم.
