باغ کتاب تهران به مناسبت دهه کرامت و با همکاری کانون «بانوی فرهنگ» میزبان نشست نقد و بررسی کتاب «دختر ماه» نوشته سارا عرفانی بود. این کتاب که داستان زندگی حضرت معصومه(س) را روایت می کند، با حضور کارشناسان حوزه کتاب و نویسنده این اثر در سروستان باغ کتاب به نقد گذاشته شد.
یک روایت داستانی مستند
به گزارش روابط عمومی باغ کتاب، نشست نقد و بررسی کتاب دختر ماه با خواندن بخشی از این کتاب توسط مطهره موذن زاده، دختر 9 ساله‌ای که به کتاب و خوانش آن تسلط داشت شروع شد. بعد از پخش کلیپی از حال و هوای حرم مطهر امام رضا(ع) نوبت به ناصر نادری، نویسنده و کارشناس و منتقد حوزه کتاب رسید تا محتوا و شیوه نگاش این کتاب توسط نویسنده را نقد و بررسی کند. نادری گفت: «کتاب دختر ماه به نوعی زندگینامه است چون شخصیت اصلی حضرت معصومه(س)، دختر امام کاظم(ع) است و موضوع تولد و رحلت ایشان بستر اصلی داستان را تشکیل داده. از حیث دیگر، نثر و بیان اثر آمیخته با عناصر داستانی است. نویسنده به شکل کنترل شده از عنصر تخیل استفاده کرده و حتی یک داستان کتاب هم صرفا یک روایت یا گزارش تاریخی نیست. بر خلاف برخی زندگینامه‌های مستند و مبتنی بر واقعیت‌های تاریخی که نثر خاص خودشان را دارند، با خواندن کتاب دختر ماه احساس می‌کنیم داستان می‌خوانیم. در واقع ما یک داستان تاریخی و دینی می‌خوانیم و شاید تعبیر بهتر همانی باشد که روی جلد کتاب آمده است؛ یعنی روایتی داستانی از زندگی حضرت فاطمه معصومه(س).»
نادری، کمبود اطلاعات تاریخی درباره زندگی حضرت معصومه(س) را یکی از مصائب نویسنده برای نوشتن این کتاب دانست و ادامه داد: «اگر چه این کتاب زندگینامه است اما به علت کاستی فراوان اطلاعات تاریخی درباره زندگانی حضرت معصومه(س) این کتاب تقریبا از هیچ، متولد شده است. می‌توان گفت بین 30 تا 40 درصد از حجم کتاب را وقایع تاریخی تشکیل می‌دهد و مابقی وقایع و شخصیت‌ها زاییده تخیل هنرمندانه نویسنده است. اگر بخواهیم منصفانه قضاوت کنیم، این کتاب را باید یک داستان بلند بدانیم و بگوییم که به لحاظ نثر و شخصیت پردازی رمان نیست. به طور کلی نویسنده تلاش کرده تصویری خوب و شفاف از زندگی حضرت معصومه (س) ارائه بدهد و به این دلیل کتاب دختر ماه خواندنی و قابل توصیه است.»
کمبود منابع اطلاعاتی
آمنه اسماعیلی، مجری و کارشناس که اجرای نشست نقد و بررسی کتاب دختر ماه را بر عهده داشت، پرسشی را درباره حجم کتاب و ارتباط آن با کمبود منابع اطلاعاتی از زندگی حضرت معصومه(س) را مطرح کرد. سارا عرفانی، نویسنده کتاب گفت: « ا پیشنهاد انتشارات مدرسه قرار بود تعداد صفحات کتاب بین 100 تا 120 صفحه باشد، چرا که مخاطبان ما نوجوانان هستند. به لحاظ منابع تاریخی و دینی درباره زندگی حضرت معصومه(س) هم باید بگویم مجموع اطلاعاتی که ما از زندگی ایشان داریم دو صفحه بیشتر نیست و به عنوان نویسنده مجبور شدم زندگی امام رضا(ع)، امام جواد(ع) و امام کاظم(ع) را بخوانم تا بدانم حضرت معصومه(س) در آن برهه زمانی دستخوش چه اتفاقاتی بوده و در نهایت از این اتفاقات در روایت داستان بهره بگیرم.» نویسنده کتاب دختر ماه درباره وجوه شخصیتی حضرت معصومه(س) که در جست‌وجوی منابع دینی و تاریخی با آنها مواجه شده است گفت: «حضرت معصومه(س) خیلی به مباحث علمی علاقه داشته‌اند و می‌شد این بعد از شخصیت ایشان را در داستان پررنگ کرد، اما احتمال هم وجود داشت که درک آن برای مخاطب نوجوان دشوار شود.»
سایه روشن‌های یک رمان
کتاب دختر ماه شامل 18 فصل و 120 صفحه است که فصل صفر این کتاب به داستان ازدواج امام کاظم(ع) با «تکتم» که مادر حضرت معصومه(س) و امام رضا(ع) است می ردازد. زندگی حضرت معصومه(ع) هم در این 18 فصل به طور خطی روایت شده است. هادی خورشاهیان، نویسنده و کارشناس حوزه کتاب هم دیگر منتقد این برنامه بود. او درباره این کتاب گفت: «با توجه به خط سیر داستان و شخصیت پردازی‌ها و البته با اغماض، کتاب دختر ماه را یک رمان می‌دانم. من این کتاب را یک شبه خواندم و برایم کشش لازم را داشت. در این کتاب، داستان ولادت تا شهادت حضرت معصومه(ع) روایت می‌شود و در کنار آن به شخصیت‌های مختلفی مثل امام رضا(ع)، امام کاظم(ع) و مأمون می‌پردازد و برای جامعه هدف خودش یعنی نوجوان‌ها جذابیت دارد.»
خورشاهیان در ادامه نقد کتاب دختر ماه گفت: «ایراد من نه به نویسنده که به محققانی است که در همه این سال‌ها هیچ کاری درباره گردآوری اطلاعات زندگی حضرت معصومه(س) نکرده‌اند. شاید به همین دلیل دختر ماه کتابی درباره حضرت معصومه(ی) نباشد و به نظرم بیشتر در مورد امام رضا(ع) است. اگرچه در حدود 40 صفحه از کتاب نامی از امام رضا(ع) برده نمی‌شود، اما شخصیت محور داستان ایشان است و در سراسر این رمان 120 صفحه‌ای، حضرت معصومه(س) تحت تاثیر شخصیت والای امام رضا(ع) قرار دارند. ایراد دیگر این است که بارها در این کتاب از علاقه حضرت معصومه(س) به مسائل علمی می‌خوانیم اما به یک نمونه اشاره نمی‌شود. از طرفی به وجوه شخصیتی امام موسی کاظم(ع) که امام رضا(ع) و حضرت معصومه(س) را در مکتب خودشان پرورش دادند، آنطور که باید پرداخته نشده است.»
در پایان نشست نقد و بررسی کتاب «دختر ماه»، نفرات برگزیده نقدهای ارسالی از سوی مخاطبان معرفی شدند و بخش‌هایی از نقد آنها نیز توسط سارا عرفانی، نویسنده کتاب خوانده شد. همچنین در پایان علاوه بر پذیرایی، هدایایی کوچک به عنوان یادبود این برنامه به شرکت‌کنندگان اهدا شد.