باغ کتاب تهران از مهم‌ترین مجموعه‌های فرهنگی علمی پایتخت و کشور است که ظرفیت‌های متناسبی را در خود گرد آورده است. این مجموعه در منطقه و در حوزه بین‌الملل نیز بی‌نظیر یا کم‌نظیر است. باغ کتاب با ۶۵هزارمترمربع زیربنا از تاریخ افتتاح یعنی تیرماه سال ۱۳۹۶ همواره مورد توجه مخاطبان وفادار خود بوده است.
تقریبا هیچ بخشی از پروژه از سوی شرکت پیمانکار به اتمام نرسیده و بعد از افتتاح هم هیچ بودجه قابل توجهی به آن اختصاص پیدا نکرده است. این موضوع هم هزینه نگهداری را افزایش داده و هم سرعت استهلاک زیرساخت‌های بنا را بالا برده است.
روایت تحولات دوره مدیریتی حاضر، نیازمند دقت و دسته‌بندی متناسب با اقدامات است. به همین منظور، سه حوزه مردم و مخاطبان، بهره‌برداران و شرکا، سازه و ساختمان مشتمل بر اقدامات حوزه عمرانی و تاسیساتی و ایمنی و امنیت و محیط زیست، سرفصل‌های عملکرد اصلاحی تیم مدیریت جدید به شمار می‌رود.
در حوزه ایمنی، سلامت و محیط زیست (HSE)، مهم‌ترین مشکل در بخش عدم اتمام کار سیستم اعلام و اطفاء حریق در باغ کتاب بود که با تلاش‌های بی‌وقفه در یک سال اخیر، قرارداد بررسی و راه‌اندازی سیستم اعلام حریق با شرکت مدام‌کار منعقد شد و به‌زودی با تامین بودجه، راه‌اندازی سیستم اطفاء و هوشمندسازی (BMS) در دستور کار خود قرار گرفته و کارایی سازه باغ کتاب به بالاترین حد خود می‌رسد.
تیم مدیریت جدید با اقداماتی همچون ایجاد ساختار مدیریت HSE و تشکیل گروه واکنش سریع در مواقع ضروری و برگزاری جلسات متعدد با سازمان آتش‌نشانی، ستاد بحران و بخش‌های خصوصی، و دریافت تدابیر و راهکارهای اجرایی و همچنین هماهنگی جهت حضور اورژانس و آتش نشانی در روزهای پرتردد، نصب نرده جان‌پناه برای باغ و پله‌های سنگی مجموعه، تغییر جانمایی چیدمان صندلی‌های فضای اشتراکی (باشگاه همکارا و پارادایس هاب) و باز شدن مسیر تردد و راهروهای منتهی به پله‌های فرار، شناسایی و رفع موانع و مشکلات ایمنی باغ و بخصوص سالن سینما ۸ و سینما روباز باغ کتاب به منظور راه‌اندازی آن، تعویض شیشه‌های شکسته به‌کاررفته در مجموعه، بسیاری از مشکلات حوزه ایمنی، سلامت و محیط زیست (HSE)، را مرتفع کرده است.
با این حال، باغ کتاب نیازمند اقدامات تکمیلی دیگر است و نیاز به همکاری و مساعدت شهرداری تهران و شورای شهر اسلامی است تا با تامین بودجه به وضعیت کاملا استاندارد خود برسد. لازم به تاکید است که باغ کتاب تهران دارای ریسک‌های نابخردانه و غیر معمول در حوزه (HSE) نبوده و هم‌اکنون محیطی امن برای حضور مخاطبان خود به شمار می‌رود. بنابراین، مردم عزیزمان بدانند اقدامات و پیگیری‌های جدی در حوزه تامین امنیت به انجام رسیده و در حال پیگیری است.
با توجه به اهمیت مسئله (HSE) با دکتر رضا مجدی، مدیرعامل باغ کتاب تهران گفت‌و‌گو کردیم تا جزئیات اقدامات این مجموعه فرهنگی و هنری در زمینه برنامه‌های اجرا شده و برنامه‌های آینده را در اختیار خوانندگان قرار دهیم.
تنظیم «پروانه عملیات اجرایی» گامی مؤثر به سمت ایمنی بیشتر
یکی از اقدامات معاونت فنی و مهندسی باغ کتاب طراحی فرم «پروانه عملیات اجرایی» بر اساس طرح ایمنی و بهداشت باغ کتاب است.
مجدی درباره لزوم طراحی این فرم گفت: رویدادهای باغ کتاب تهران با حضور خانواده‌ها و کودکان برگزار می‌شود. این مجموعه باید آماده حضور تعداد زیادی از افراد در مکان‌های مختلف این مجموعه باشد. با وجود «پروانه عملیات اجرایی» باغ کتاب، روابط عمومی این مجموعه موظف است 72 ساعت قبل از اجرای هر رویداد مجوزهای لازم را از معاونت فنی و مهندسی اخذ کرده باشد تا ضمن تجهیز و آمادگی، از ایمن بودن رویداد اطمینان پیدا کند.
مدیرعامل باغ کتاب ادامه داد: با طراحی و اجرای این فرم می‌توانیم پیش از برگزاری هر رویداد درکی از جمعیت یا اقدامات لازم برای برگزاری داشته و برای آن آماده باشیم و در حین برگزاری نیز اقدامات ایمنی را رعایت کنیم. همچنین این فرم در ابتدای احداث غرفه‌ها نیز کاربرد خواهد داشت. امیدواریم اجرا شدن این فرم به نظم بیشتر واحدهای مختلف باغ کتاب در ارائه خدمات به مخاطبان را در پی دارد و ایمنی برگزاری این رویدادها را تضمین می‌کند.
استانداردسازی باغ کتاب برای مخاطبان
استانداردسازی فضاهای باغ کتاب یکی از مهم‌ترین اقداماتی است که به صورت منظم در باغ کتاب انجام می‌شود. معاونت فنی و مهندسی باغ کتاب در بخش HSE اقدامات متعددی از زمینه استانداردسازی محیط باغ کتاب انجام داده است.
مجدی در زمینه استانداردسازی فضاهای باغ کتاب گفت: یکی از مهم‌ترین اولویت‌های استانداردسازی، ایمن کردن فضاهای بازی کودکان است. این مسائل با همکاری بهره‌برداران و سازمان ملی استاندارد شناسایی شده و در حال انجام است..
مدیرعامل باغ کتاب ادامه داد: در این زمینه با دعوت از کارشناسان مجرب و افراد صاحب‌نظر در زمینه بهداشت و ایمنی کار، مسائلی از جمله عدم انطباق برخی فضاها از جمله سالن‌های نمایش و انسداد راه‌ها را شناسایی کرده‌ایم که برخی از آن‌ها رفع شده و برخی دیگر در حال انجام است.
وی گفت: یکی از مهم‌ترین اقدامات این معاونت افزایش 2برابری جعبه کمک‌های اولیه بود که لزوم آن به‌شدت احساس می‌شد. در معاونت فنی و مهندسی باغ کتاب برای کالاهای موجود در این جعبه‌ها نیازسنجی و در محدوده‌های کارشناسی‌شده نصب شد.
مجدی ادامه داد: با تهیه یک لیست از مسائل ایمنی باغ کتاب مانند جعبه کمک‌های اولیه و کپسول‌های آتش‌نشانی، استاندارد بودن این اقلام به‌صورت منظم در حال بررسی است.
حضور منظم اورژانس
تردد در روزهای تعطیل و برخی مناسبت‌ها به شکل چشمگیری در باغ کتاب افزایش پیدا کرده است و حتی از 15 هزار تردد نیز فراتر می‌رود. در چنین شرایطی اهمیت حضور کادر پزشکی و اورژانس در باغ کتاب مشخص می‌شود. مجدی در این زمینه گفت: خبر خوبی که در زمینه ایمنی مخاطبان باغ کتاب داریم این است که با رایزنی با شرکت شهر سالم شهرداری تهران و برخی بیمارستان‌های اطراف باغ کتاب قرار است تیم اورژانس در روزهای پرتردد از جمله پنجشنبه و جمعه در باغ کتاب مستقر باشند.
وی ادامه داد: در حال حاضر با شرکت شهر سالم همکاری‌های موردی داریم و در برخی از رویدادها از آن‌ها برای حضور در مجموعه دعوت می‌کنیم.
علائمی برای هشدار
علائم هشدار دهنده در هر محیطی می‌تواند از بروز سوانح پیشگیری کند. مجدی درباره طراحی و به‌روز رسانی علائم هشداردهنده در باغ کتاب گفت: معاونت فنی و مهندسی باغ کتاب با بررسی به این نتیجه رسید که علائم هشداردهنده باید در مکان‌های مختلفی نصب شود، از جمله در آسانسورهای باغ کتاب. در نتیجه این علائم در آسانسورها و سایر فضاهای باغ کتاب به شکلی که در معرض دید عموم باشند، نصب شدند. با نصب این علائم افراد با آمادگی در موقعیت خطر قرار گرفته و اقدامات لازم را انجام خواهند داد.
وی ادامه داد: از جمله علائمی که در باغ کتاب نصب شده‌اند می‌توان به علائم و شماره تلفن‌های مربوط به خرابی آسانسورها، پله‌های اضطراری، موقعیت کپسول آتش‌نشانی، راهنمای استفاده از این کپسول‌ها و... اشاره کرد.
همکاری باغ کتاب با آتش‌نشانی
پایبندی به ضوابط آتش‌نشانی در هر مکانی، یکی از مهم‌ترین شروط تحقق ایمنی در آن مکان است. برخی از این اقدامات در حین ساخت و برخی دیگر نیازمند اجرای مداوم در طول زمان است. مدیرعامل باغ کتاب درباره همکاری این مجموعه با سازمان آتش‌نشانی گفت: باغ کتاب به‌صورت داوطلبانه از مسئولان سازمان آتش‌نشانی تهران درخواست همکاری و نظارت داشته است.
مجدی ادامه داد: با درخواست حضور مسئولان سازمان آتش‌نشانی از جمله معاون عملیات منطقه 2 آتش‌نشانی تهران راهنمایی و مشورت لازم با هدف بهبود اقدامات ایمنی و آتش‌نشانی در این مجموعه را دریافت کردیم. همچنین با دعوت از آتش‌نشانان ایستگاه شماره 110 آتش‌نشانی تهران که نزدیک‌ترین ایستگاه به باغ کتاب است، مانورهایی برای آشنایی آتش‌نشانان با مجموعه باغ کتاب برای مواقع بحرانی تدارک دیدیم.
محل‌های امن شناسایی می‌شوند
شناسایی محل‌های مناسب برای تجمع در بحران، یکی از مهم‌ترین اقدامات در زمینه HSE است که بررسی‌های اولیه آن در باغ کتاب انجام شده است. مجدی در این زمینه از همکاری باغ کتاب و سازمان پیشگیری و مدیریت بحران شهر تهران خبر داد و گفت: باغ کتاب از مسئولان این ستاد برای ارزیابی ریسک و تعیین اولویت و درجه‌بندی در رفع موارد عدم انطباق در این مجموعه دعوت کرده و جداول در دست تهیه است.
وی ادامه داد: در همین راستا، مکان‌های حادثه‌خیز شناسایی و برطرف شدند. همچنین با همکاری سازمان مذکور، برنامه‌هایی برای ساخت محل امن برای مواقع بروز خطر را داریم.
گروه واکنش سریع؛ آمادگی بیشتر در مواقع بحران
لحظه بروز بحران، لحظه‌ای تنش‌زاست که اگر آمادگی قبلی برای آن وجود نداشته باشد، امکان بروز آسیب افزایش پیدا می‌کند. مجدی از برنامه‌ریزی برای تشکیل گروه واکنش سریع در باغ کتاب خبر داد و گفت: تمام نیروهای باغ کتاب دوره‌هایی در زمینه آتش‌نشانی و هلال احمر دیده‌اند و این برنامه در آینده نیز ادامه خواهد داشت؛ اما گروه واکنش سریع می‌تواند در مواقع حادثه مثلاً تخریب، آتش‌سوزی، بحران و... با آموزش‌هایی که به‌صورت تخصصی دیده‌اند، واکنش‌هایی سریع و دقیق داشته باشد.
وی ادامه داد: این گروه از افراد منتخب حاضر در هر شیفت انتخاب می‌شوند و آموزش‌های ویژه‌ای در زمینه مدیریت بحران می‌بینند تا در صورت وقوع اتفاقات غیر مترقبه، بحران را تا رسیدن نیروی متخصص مدیریت کنند و از شدت آن بکاهند.
آموزش به‌روز برای روز مبادا
کارکنان واحد HSE باغ کتاب با توجه به مسئولیت‌ها و وظایف این واحد در حال گذراندن آموزش‌های لازم در این زمینه هستند. مدیرعامل باغ کتاب در این زمنیه گفت: کارکنان واحد HSE باغ کتاب با شرکت در هشتمین نمایشگاه بین المللی تجهیزات و فناوری های نوین بهداشت، ایمنی، محیط کار، آتش نشانی، مدیریت بحران، امداد و نجات تهران، زیر نظر اساتید به‌نام این حوزه در زمینه‌‌های مدیریت ریسک کارآمد، احیای قلبی و ریوی، تکنیک‌های آنالیز حوادث صنعتی و ... شرکت کردند.
وی ادامه داد: کارکنان واحد HSE باغ کتاب در این دوره‌ها با به‌روزترین مفاهیم حوزه HSE و با تدریس برترین متخصصان HSE آشنا شدند. همچنین این دوره‌ها زمینه‌ساز حضور این اساتید در باغ کتاب و استفاده از نظرات آن‌ها برای افزایش ایمنی در باغ کتاب شد.