شرلوک هولمز، معروفترین کارآگاه دنیای داستانها
یکی از مجسمههای شخصیتهای بزرگی که در باغ کتاب با آن روبه رو خواهید شد، مجسمه بزرگ شرلوک هولمز است. او البته از داخل کتابها و داستانها و فرهنگ مکتوب بیرون آمده است (هرچند که بعدها شواهدی پیدا شد دال بر اینکه نویسنده خالق این شخصیت، از چند شخصیت اصلی هم در نگارش داستانهایش سود برده)، اما بیشتر مردم چنین شخصیتی را، با سریالهای ریز و درشت تلویزیونی و دوبلههای بی نظیر بهرام زند در نقش این کارگاه میشناسند.
تاریخچه
شرلوک هولمز کیست و چرا این همه معروف شده است؟ سال 1887 میلادی را باید سال تولد شرلوک بدانیم؛ مردی که خودش را یک کارآگاه مشاور میدانست. او در انگلستان، همان جایی که شخصیت معروف دیگر رمانهای پلیسی یعنی هرکول پوآرو زندگی میکرد، به میلاد ادبی رسیده و فعالیت خودش را شروع کرد. این شخصیت داستانی خلق شده توسط سر آرتور کانن دویل، به مشاهده دقیق و کشف سرنخهایی که هر کسی نمیتوانست آنها را ببینند و دانش کالبدشکافی و پزشکی قانونی و تفکر منطقی معروف بود. طوری که وقتی در پایان هر کتاب یا سریالی، نحوه رسیدن خودش به متهم اصلی را بیان میکرد، همه انگشت به دهان میماندند.
در مجموع شرلوک هولمز دوئل، در چهار رمان و 56 داستان کوتاه خودش را به اثبات رساند تا به تعبیر بعضیها، تبدیل به معروفترین کارگاه تخیلی و نیز شناخته شدهترین شخصیت خیالی تاریخ شود. این شهرت فراگیر، حتی بسیاری را به این صرافت انداخته که چنین شخصی وجود دارد و چنین نیست که صرفاً خیالی باشد.
آیا کارآگاه هولمز واقعی است؟
طبق نوشتههای نویسنده، شرلوک هولمز در سال 1854 در روستایی به نام مایکرافت، در ایالت یورکشایر انگلستان به دنیا آمد. اولین معمای پلیسیاش را هم در بیست سالگی حل کرد و سپس به کارآگاهی، به عنوان شغلی که میتوانست از طریق آن زندگیاش را بگذراند، توجه کرد. در مجموعه داستانهای کارآگاهی شرلوک هولمز، دکتر واتسن و مأموران غالباً دست و پا چلفتی اسکاتلندیارد نیز حضور پررنگی دارند؛ شخصیتهایی که در برابر این چهره و ذکاوت او، حرفی برای گفتن ندارند. نکته جالبتر این که در بیشتر این داستانها، راوی اصلی همین دکتر واتسن نسبتاً کندذهن است. بزرگترین دشمن شرلوک را هم در این کتابها، پروفسور جیمز موریارتی دانستهاند که تقابل این دو، بخشی از کششهای داستانی این کارآگاه را ایجاد میکرد.
کارآگاه در ایران
شاید بد نباشد بدانید که اولین ترجمه داستانهای این کارآگاه انگلیسی را، یک شاهزاده قاجاری انجام داده است. معروفترین ترجمههای زبان فارسی او را هم مربوط به کریم امامی میدانند. البته مژده دقیقی نیز ترجمههایی از آثار مربوط به این کارآگاه را به زبان فارسی انجام داده است. از این کارآگاه تا به حال سریالهای تلویزیونی و چند فیلم سینمایی نیز شکل گرفته که عمده شهرت این کارآگاه را باید مرتبط به آن دانست. باز هم نکته جالب دیگر این که بد از مرگ نویسندهای که خالق شرلوک هولمز بود، نویسندگان دیگر و از جمله پسر خود او، تصمیم به ادامه این مجموعه داستانها گرفتند به روایتهای مدرنی از این کارگاه پرداختند.