به گزارش روابط عمومی باغ کتاب تهران، قدیم‌تر‌ها که نام خیابان قوام‌السلطنه یا سی تیر امروزی، به واسطه وجود کلیسا‌ها و مراکز مذهبی و اداری مختلف بر زبان ها بود، اما امروزه علی رغم وجود مراکز تاریخی و فرهنگی مختلف، زندگی شبانه‌ای در خیابان سی تیر وجود دارد که این خیابان را تبدیل به فضای جدیدی در عرصه گردشگری شهر تهران کرده است. برنامه «چهارشنبه‌های تهران» این هفته به میزبانی رضا فیضی معمار و پژوهشگر، به بررسی ابعاد مختلفی از خیابان سی تیر پرداخت. این برنامه از ساعت 18 تا 20:30 در راهرو سروستان باغ کتاب تهران برگزار شد.
خیابان اشتراکی
در ابتدای برنامه پس از نمایش یک مستند کوتاه درباره خیابان قوام‌السلطنه، محمد‌سعید ایزدی، معمار و شهرساز، با اشاره لزوم رشد فضا‌های عمومی در شهر گفت: « فضا‌های عمومی در تهران همیشه دچار غفلت بوده است. رشد حوزه عمومی به دلیل بالا بردن شاخص‌های زیست‌محیطی مانند گسترش فضا‌های سبز و بهبود زیر‌ساخت‌ها کمک می‌کند. وجه دیگری از تأثیر رشد فضا‌های عمومی رشد اقتصادی است، سرزندگی شهری به داشتن فضا‌های عمومی است. فضای عمومی می‌تواند عامل پیوند ساختمان‌های تک افتاده در عرصه شهر باشد. ما با داشتن فضا‌های تاریخی متعدد در این زمینه دچار کم‌کاری شده‌ایم و باید به ایجاد فضا‌های عمومی توجه بیشتری کنیم.»
این پژوهشگر حوزه معماری با مطرح کردن مفهوم خیابان‌های اشتراکی گفت: «امروزه در دنیا مفهومی به نام خیابان اشتراکی مطرح شده است. خیابانی که صرفاً برای استفاده یک کاربر نباشد و بنا به نقشی که در مجموعه شهری دارد در اختیار تمام گروه‌های شهری قرار بگیرد. البته در این فرایند از اقدامات مستند‌سازی صورت بگیرد و زندگی شکل‌گرفته درون این تجربه‌های شهری را رصد کنیم.»
ایزدی ادامه داد: «خیابان سی تیر تجربه‌ای به نسبت موفق در این زمینه است و نقاط قوت آن بیش از نقاط ضعف آن است. جدای اینکه خیابان سی تیر در بین خیابان‌های مشابه خود، خیابانی اشتراکی است و تعیین همه حاضران در صحنه اعم از شهروندان پیاده و سواره سهمی در آن دارند.»
مشکلات خیابان سی تر
در قسمت بعدی برنامه، نمایش مستندی درباره خیابان سی تیر با عنوان «خیابان یک‌طرفه»، به کارگردانی مهدی باقری، نوبت به زهرا ترانه یلدا، معمار و شهرساز رسید تا درباره خیابان سی تیر صحبت کند. ترانه یلدا با بیان اینکه برای ارتقا سطح زندگی در مرکز شهر تهران باید برنامه‌ریزی کرد، گفت: «باید مسیر‌هایی که می‌توان در آن پیاده‌روی کرد به هم مرتبط شود. در محدوده بازار و ناصر‌خسرو این طرح با موفقیت انجام شد. اما در نهایت یکی از بهترین فضا‌هایی که می‌توان در آن طرح خیابان‌های اشتراکی در آن اجرا شود، بلوار کشاورز است.»
این فعال حوزه معماری با مطرح کردن مشکلات این خیابان گفت: «یکی از مهم‌ترین مسائل این خیابان که نمود بیرونی هم دارد این است که برخی مغازه‌های این خیابان خالی است و نیاز به ساماندهی دارد. این مغازه‌های خالی و خاک گرفته، در یک منطقه توریستی، وجهه بیرونی خوبی برای بازدید‌کنندگان ندارد. یکی دیگر از مسائل این خیابان، وضعیت غذا فروشی‌های این محدوده است که برای عبور و مرور عابران و سواره‌ها، مشکلات زیادی ایجاد کرده است.»
نگاهی به «خیابان یک‌طرفه»
در قسمت بعدی برنامه مهدی باقری، کارگردان مستند «خیابان یک‌طرفه» درباره رویکرد خود در این مستند گفت: «در فیلم «خیابان یک‌طرفه» تلاش کردم تا به مدل جدیدی از مستند‌سازی شهری برسم. در این فیلم، نگاهی پژوهشی به این خیابان دارم و برخلاف جریان رایج، تأکیدی بر محور ادیان بودن این خیابان ندارم. سی تیر برخلاف خیابان ناصر‌خسرو نمود بیرونی خاصی ندارد و رویداد تاریخی خاصی هم در این خیابان اتفاق نیفتاده است؛ درنتیجه در این فیلم تلاش کردیم تا به داخل خانه‌ها و پشت دیوار‌‌ها برویم و روایتی از تاریخ شفاهی و خرده تاریخ، که البته کمتر کسی به آن توجه می‌کند، را ارائه کنیم.»
این مستند‌ساز ادامه داد: «مستند‌سازان واسطه بین جامعه‌شناسان و شهر‌سازان هستند. شهرداری می‌تواند به جای اینکه از مستند‌سازان گزارش بخواهد، با نگاهی انتقادی بر پیامد و آسیب‌شناسی فعالیت‌های انجام شده متمرکز شود. درباره خیابان سی تیر نکته مهم این است که شرایط فعلی به این خیابان تحمیل شده است. مثلاً با اعیانی‌سازی قسمت‌های مرکزی شهر تهران، این مناطق را از اهالی قدیمی آن خالی کرده و هزینه زندگی در یک محله را برای آن دسته ساکنانی که احساس هویت به محله دارند، بالا می‌بریم.»
فضایی در سطح جهانی
در بخش پایانی برنامه امیر‌رضا فرهبد، معمار و پژوهشگر تهران، با اشاره به معرفی ظرفیت‌های گردشگری خیابان سی تیر گفت: «ما می‌توانیم خیابان سی تیر را در جهان مطرح کنیم، به شرط آن‌که تغیری در آن ایجاد نکنیم و همان چیزی که این خیابان هست را به جهان معرفی کنیم. به همین جهت باید طی یک پژوهش گردشگران خارجی نیازسنجی کرد. یکی از مهم‌ترین اشکالات ما در حوزه گردشگری، مشخص کردن نقاط گردشگری به جای تعیین منطقه‌های گردشگری است و این خیابان با داشتن فضا‌های متعدد گردشگری یکی از بهترین نمونه‌های مناطق گردشگری در سطح شهر تهران است.»