تا حالا به این مسئله فکر کردید که دانشمندها چگونه متوجه شدند که گیاه پیچک برای سرفه مفید است و با آن شربت درست کردند؟ قرص سرماخوردگی چگونه سرماخوردگی را درمان میکند؟ ویروسها چگونه انسانها را بیمار میکنند؟ یا اینکه میتوانیم انسانها را دوباره زنده کنیم؟ اگر این امکان وجود دارد بهتر نیست هیتلر یا انیشتین را زنده کنیم؟ آیا اخلاق و مذهب اجازه این کار را به ما میدهد؟
در باشگاه زیستشناسی باغ کتاب تهران میتوانید به پاسخ تمام این پرسشها رسیده و پاسخی برای پرسشهای زیستی خود پیدا کنید. باشگاه زیستشناسی تلاش دارد تا با طراحی آزمایشهایی ساده و بازیهای علمی کودکان و نوجوان را درگیر محیط اطراف و طبیعت نماید تا دانش زیستشناسی را به سادگی درک کرده و با تجهیزات و ابزارهای حرفهای که خرید آن خارج از توان مدارس و عموم مردم خارج است کار کنند تا از این طریق با دنیای جذاب زیستشناسی از نزدیک شوند.
باشگاه زیست شناسی گردشی 40 دقیقهای است درون دنیای پر رمز و راز زیستشناسی؛ از پستانداران گرفته تا تک سلولیها، از جلبکها تا گیاهان، از کپکها تا سلولها و درشت مولکولها. باشگاه زیستشناسی چهار بخش اصلی دارد؛ جانداران بزرگ و میکروسکوپی، آناتومی و سلامت، دنیای سلولها و درشتمولکولهای حیاتی که بازدیدکنندگان در هرکدام از این بخشها با مفاهیم و نکات اساسی هر گروه آشنا میشوند.
«دیوار تمرکز»؛ شروع سفر
نقطه آغاز باشگاه زیستشناسی «دیوار تمرکز» است. در این دیوار که از چند شش ضلعی تشکیل شده است، جانوران مختلفی به عنوان نماینده گروههای مختلف جانوری زندگی میکنند. خزندگان، آبزیان، پستانداران، پرندگان، گیاهان و حتی آغازیان و جانوران میکروسکپی نمایدگان گونههای مختلف جانوری هستند که در این شش ضلعیها زندگی میکنند و البته حضور این جانوران با امضای تفاهمنامهای بین باغ کتاب تهران و موزه طبیعت و حیات وحش دارآباد محقق شده است. در این قسمت کارشناسان باشگاه زیستشناسی بازدیدکنندگان را با چرخه شکلگیری جانوران، نظریه تکامل و شباهتهای گونههای مختلف جانوری آشنا میکنند.
کارشناسان این مجموعه با طراحی این دیوار و نشان دادن زندگی لاکپشتها، فنچها، حلزونها، همسترها و سایر موجودات زنده این دیوار قصد دارند تا داستان خود را «از انتها» برای مخاطب تعریف کنند. داستانی پر جزئیات که شاید برای درک بهتر تمام جوانب و ماجراهایش بهتر است تمام چرخه جانوری و زیستی را مرحله به مرحله یاد بگیرید.
اگر برایتان سؤال است که چرا شیرها این رنگی هستند یا چرا گردن زرافهها دراز است یا اینکه چرا پنگوئنها خرسهای قطبی را ملاقات نمیکنند و حتی اینکه چرا درخت کاج به عنوان نماد جشن کریسمس شناخته میشود، جواب سؤالات خود را در ایستگاه «جانداران» پیدا میکنید.
سلول های جادویی
قسمت بعدی سفر پر ماجرای زیستی به سلولها میرسد. دو میکروسکوپ آزمایشگاهی و پزشکی به جذابیتهای این بخش افزوده است. در این بخش با انواع سلولها از سلولهای جانوری گرفته تا سلولهای گیاهی آشنا میشوید. در این بخش سفر جذابی به دنیای کپکهای خواهید داشت و متوجه میشوید که کپکها چه وظایفی بر عهده دارند. یکی از 30 تریلیون سلول بدن خود را ببینید و با سلول جانداران دیگه مقایسه کنید و همه اینها با کمک این دو میکروسکوپ جذاب و هیجانانگیز و مواد و وسایل دیگهای که در اختیارتون میذارن محقق میشه. در این بخش میتوانید سلولهای خونی خود را ببینید و با ساختمان سلولی پیاز مقایسه کنید. و همه اینها با کمک این دو میکروسکوپ جذاب و هیجانانگیز محقق شده است.
در این بخش متوجه میشوید که موجودات بسیار ریزی وجود دارند که حتی با چشم غیر مسلح قابل دیدن نیستند، اما در زیر میکروسکوپ تبدیل به یک ارگانسیم کامل با ابزارهای حرکتی، معده و حتی چشم میشوند.
در بخش سلولها با ساختمان انواع کپکها آشنا میشوید و این موجوات آشنا و دوستنداشتنی را از زیر میکروسکوپ مشاهده میکنید و بالاخره متوجه میشوید که کپکها از کجا میآیند و چرا همه جا هستند.
درشتمولکولهای پر رمز و راز
در ادامه آشنایی با سلولها اینکه با درشتمولکولهایی آشنا میشویم که بسیاری از صفات اکتسابی ما را تعیین میکنند. این درشت مولکولها DNA نام دارند و از پیدایش اولین انسان تا به امروز همه ما را سرپا نگه داشتهاند. در این بخش متوجه میشوید که صفات ژنتیکی همیشه رنگ پوست و مو، چاقی و لاغری نیست، عادتها و حتی رفتارهای سادهای که جزء هویت ما شدهاند هم ناشی از عملکرد ژنها و پروتئینها و البته محیط اطراف ما هستند. اینجا میتوانید ماده ژنتیکی یا DNA خود یا یک گیاه را خارج کرده و از آشنایی با آنها متحیر شوید.
بدن زیبای ما
در آخرین قسمت از این بازدید به بخش آناتومی و سلامت میرسید. جایی که قرار است با بدن خودتان، ساختمان آن و شیوه کار آن آشنا شوید. شاید فکر کنید میدانید ریههای شما چقدر است یا اینکه چرا به این بخش از بدن جگر سفید میگویند اما در این بخش متوجه میشوید که اطلاعات چندان زیادی از بدن خود و ارگانهای آن ندارید. اینجا قرار است متوجه شوید که تمام ویژگیهایی که برای موجودات زنده یادگرفتهاید در بدن انسان به چه شکلی نمود دارند.
مدرسهای برای دوست داشتن زیستشناسی
باشگاه زیستشناسی دورههای آموزشی بلند مدت و کوتاه مدتی برای افراد 5 تا 80 ساله دارد که بر خلاف مدرسه به دنبال آموزش زیستشناسی نیست بلکه با هدف تغییر نگاه بچهها و والدین به دنیای اطراف و توجه بیشتر به محیط زیست برگزار میشود. هدف اصلی این دورهها خوب دیدن است؛ به نحوی که کودکان بتوانند روحیه پرسشگری داشته باشند و به پرسشهای خود پاسخ دهند. در طول این دورهها کودک مهارتهای علمی و رفتاری را در حوزه علوم به ویژه زیستشناسی و محیط زیست درک میکند.
در این دورهها بچهها به گروههای سنی مشابه تقسیم میشوند و در دورههای جذابی مثل دانشمند کوچولو، پزشک فردا و داروساز آینده، سرآشپز دانشمند یا دوره عجیب مهندسی و اختراع به کمک طبیعت شرکت میکنند. یکی از نقاط قوت بچههای باشگاه زیستشناسی باغ کتاب بهروز بودن این دوره ها است. در برگزاری این دورهها بر تکراری نبودن شیوه تدریس و مطالب تأکید زیادی وجود دارد؛ چرا که افراد مختلف سوالها و دغدغههای مختلف دارند. شاید این قدمی کوچکی در مسیر دنیایی بزرگ باشد.