خانهای که بین سالهای ۱۲۸۰ تا ۱۲۸۵ در بخش شمالی محدودهی ارگ سلطنتی ساخته شد و مساحت آن ۴۵۰۰ متر بود که اکنون تنها حدود ۹۰۰ متر از آن باقی مانده است. خانهی ناصرالدین میرزا بهعنوان یکی از چهرههای متمول و البته ملاک زمانهی خودش معماری خاصی دارد، معماریای از دل کویر در پایتخت قجری.
از زمانی که آقامحمدخان تهران را بهعنوان پایتخت انتخاب کرد، شاهزادگان قاجاری خانههای زیبای بزرگی برای خود در تهران ساختند که خانهی ناصرالدین میرزا یکی از آنهاست. بعد از به سلطنت رسیدن مظفرالدینشاه و به دنیا آمدن پسرش، او به خاطر علاقه و زنده نگه داشتن یاد پدر، نام فرزندش را ناصرالدین گذاشت. هرچند ناصرالدین که بعدها پسوند میرزا هم به آن اضافه شد، هرگز نتوانست به تاج و تخت برسد
خانهی ناصرالدین میرزا چهار صفه، کلاهفرنگی و حوضی زیر گنبد دارد. صفه سکوی بدون سقفی است که سطح آن بالاتر از سطح حیاط است و در جلو فضای بسته جای میگیرد. از نظر معماری، این بنا به معماری کویری تعلق دارد و طراحی آن با سایر بناهای دورهی قاجار متفاوت است. این بنا، بر خلاف رسم خانههای اعیانی آن دوره، حیاط مرکزی و زیر زمین ندارد. دو بخش شاهنشین (در جبههی شمالی) و خدمهنشین (در جبههی جنوبی) روبهروی هم قرار دارند و هیچ ساختمانی آنها را به هم وصل نمیکند. سقف آن گنبدی است و به تیمچههای کاشان شباهت دارد. این خانه ۳۰ تیر ۱۳۸۴ در فهرست آثار ملی کشور ثبت شده است.
خانهی تاریخی ناصرالدین میرزا اینجاست: خیابان صوراسرافیل، بنبست ناصرالدین میرزا، پلاک ۱۶. مالک این خانه در حال حاضر صندوق بازنشستگی کشوری است و متاسفانه از امکان بازدید عمومی آن اطلاعی نداریم.





