1399/07/01

یوسف ثبوتی؛ چهره ماندگار فیزیک

با دکتر یوسف ثبوتی چهره ماندگار فیزیک بیشتر آشنا شوید.

یوسف ثبوتی سال ۱۳۱۱ در زنجان به دنیا آمد و دوران مدرسه را در همان شهر گذراند. سال ۱۳۲۷ بود که دیپلم پنج‌ ساله‌اش را گرفت. اما چون با این مدرک نمی‌شد وارد دانشگاه شد و زنجان هم در آن روزها سال ششم متوسطه نداشت، راهی تهران شد. او آن روزها در پایه چهارم ابتدایی مدرسه توفیق زنجان خط و خوشنویسی، فارسی، حساب و هندسه و ... درس می‌داد. بعد از گذراندن سال ششم متوسطه، در دو رشته کشاورزی و فیزیک پذیرفته شد. اما انتخاب او به خاطر علاقه دیرینش به ریاضیات، فیزیک بود. سال ۱۳۲۹ وارد رشته فیزیک دانشگاه تهران شد و زیر نظر اساتیدی مثل دکتر حسابی، دکتر خمسوی و دکتر کمال‌الدین جناب، مشغول تحصیل شد.
بعد از فارغ‌التحصیلی برای تدریس فیزیک دبیرستان به تبریز رفت. سه سال بعد به تهران برگشت و در دوره آموزشی «سازمان نقشه‌برداری» ثبت‌نام کرد و همزمان به عنوان دستیار در موسسه ژئوفیزیک مشغول کار شد و تجربیات زیادی در این دو موسسه به دست آورد. دکتر ثبوتی سال ۱۳۳۷ برای تحصیل در رشته ژئوفیزیک به تورنتو کانادا و سال ۱۳۴۲ برای گذراندن دکترای اخترفیزیک به دانشگاه شیکاگو آمریکا رفت. اما این پایان راه نبود. او بعدها به اروپا رفت و دوره‌های مختلفی را در انگلستان گذراند. اما درنهایت ترجیح داد به ایران برگردد. بعد از بازگشت، با رتبه دانشیاری در دانشگاه پهلوی شیراز که آن روزها تازه تاسیس شده بود استخدام کرد.
سال ۱۳۴۵ بود که با پیشنهاد دکتر ثبوتی و شش نفر دیگر از همکارانش، دوره منظم «فوق لیسانس فیزیک» در دانشگاه شیراز راه‌اندازی شد. البته قبل از آن این دوره در دانشگاه تهران راه‌اندازی شده بود اما به طور منظم و هرساله دانشجو نمی‌گرفت. سال ۱۳۶۷ هم باوجود مخالفت‌ها، دکتر ثبوتی دوره «دکترای فیزیک» را همزمان با دانشگاه صنعتی شریف، به تنهایی در دانشگاه شیراز برگزار کرد. بعد از جنگ و با وجود دانشجویان زیاد و مستعد، دانشگاه‌ها هیئت علمی مناسبی نداشتند. همین ماجرا این جرقه را در ذهن دکتر ثبوتی زد که یک مرکز تخصصی تحصیلات تکمیلی راه‌اندازی کند. همین شروع راه‌اندازی «مرکز تحصیلات تکمیلی علوم پایه» در زادگاه دکتر ثبوتی یعنی زنجان شد. مرکزی که تا امروز فارغ‌التحصیلان زیادی را وارد فضای آکادمیک ایران کرده است.
دکتر ثبوتی سال ۱۳۸۰ به عنوان چهره ماندگار فیزیک شناخته شد. او در طول سال‌های فعالیتش جوایز زیاد دیگری از جمله جایزه خوارزمی، جایزه آکادمی علوم جهان سوم، مدال پژوهشی وزارت علوم و جایزه علامه طباطبایی را به دست آورده است.

یک چهره,